འཛམ་གླིང་གི་མི་རིགས་གང་ཡིན་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཁྲོད། རང་གི་རིགས་ལ་ཐུན་མིན་དུ་མངའ་བའི་དུས་ཆེན་འགའ་རེ་ཡོད། དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ཤོས་དང་དུས་ཆེན་དང་པོ་ནི་ལོ་སར་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་རེད། ལོ་སར་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱིས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་དུས་བཞིའི་འགྱུར་ལྡོག་བརྟགས་ཤེས་པའི་རྗེས་ནས། ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་སོགས་ཀྱི་དགྲོལ་ཚུལ་ལ་བརྟེན་ནས་ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་ཀྱི་ཚད་བཟུང་བའི་དུས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་པས། དུས་ཆེན་གྱི་ཐོག་མར་བཟུང་ན་མི་འགྲིག་རྒྱུ་མེད། ཡིན་ནའང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་འགྲོས་ལ་བརྟེན་ནས་ལོ་སར་གྱི་དུས་ཚིགས་ངེས་འཛིན་ཐད་ལའང་འགྱུར་ལྡོག་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པས། མི་རིགས་དེས་དང་ཐོག་ཐུན་མོང་དུ་རོལ་བའི་ལོ་སར་གྱི་དུས་ཆེན་དེ་དང་དེང་སྐབས་རོལ་བའི་ལོ་སར་གཉིས་མི་གཅིག་པའང་ཡོད། བོད་ཀྱི་ལོ་སར་ནི་དེ་འདྲ་ཡིན་པས་གཤམ་ནས་དེའི་སྐོར་ལ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་པར་སྤྲོའོ། །

༡༽ ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ལོ་གསར།

      སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་གྱི་ངོས་འཛིན་སྟངས་ལ་དུས་ཀྱི་དབང་གིས་འགྱུར་ལྡོག་མང་དུ་བྱུང་ཡོད་པས། ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་ཡང་དེང་སྐབས་རོལ་བའི་ལོ་སར་འདི་ཉིད་མིན། བན་ལུགས་ཀྱི་དེབ་ཐེར་དག་ན་བོད་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པའི་སྔོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐོར་ཆེར་མེད་པས། ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ན་ངེས་པར་དུ་བོན་གྱི་ཡིག་ཆ་དང་མི་རིགས་གཞན་གྱི་ཡིག་ཚང་ལའང་བརྟེན་དགོས་པས། བོད་ཀྱི་ལོ་འགོ་སྟེ་ལོ་སར་ལ་རྒྱ་ཡིག་ཏུ་བཀོད་པའི་ངོས་འཛིན་སྟངས་ནི་ཐང་ཡིག་ལས། མི་རྣམས་མོ་བ་དང་རྩིས་པར་དད། དུས་ཀྱི་ཚིགས་ནི་མི་ཤེས་པར་སྟོན་ཏོག་སྨིན་དུས་ལོ་འགོར་བྱེད།(1) ཁོད་ཡོད་མོད་དེ་ལ་བདེན་དོན་ཡོད་པར་མ་མཐོང་ཏེ། དེ་ནི་བོད་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་བོད་དང་ཐང་རྒྱལ་རབས་གཉིས་ལ་འབྲེལ་ཐོག་མ་བྱུང་དུས་རྒྱའི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འོལ་ཚོད་ཀྱིས་བྲིས་པར་མངོན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་ཡང་ཐང་ཡིག་ཁོ་རང་གི་ནང་དུའང་། ཀྲིག་རྒྱལ་རབས་ནས་སོས་རྒྱལ་རབས་བར་དུ། འཇང་བ་རྣམས་ཀྱིས་བར་བཀག་ཡོད་པས་ཀྲུང་གོ་དང་འབྲེལ་ནི་མ་བྱུང་།(2) ཞེས་བཀོད་ཡོད་པས་ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྔོན་དུ་རྒྱ་ནག་ལ་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་སྐོར་གྱི་ཤེས་བྱ་ཅུང་ཙམ་ཡང་མེད་པས། སྲོང་བཙན་སྐབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བཀོད་པ་ཡིན་དགོས་མོད། འོན་ཀྱང་བོན་གྱི་ཡིག་ཚང་ལྟར་ན་བོད་རྒྱལ་སེང་ཁྲི་བཙན་པོའི་སྐབས་ནས་རྒྱ་ནག་དང་ཞང་ཞུང་གི་ཡུལ་ནས་གཙུག་ལག་གི་བསྟན་བཅོས་བོད་དུ་བསྒྱུར་ཡོད་པས། མ་མཐའ་ཡང་དེའི་སྐབས་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་ཡུལ་དུའང་ཞང་ཞུང་དང་རྒྱ་ནག་གང་རུང་གི་ལུགས་ལྟར་དུས་བཞི་དང་ལོ་འགོ་འཛིན་སྟངས་གསལ་བོར་ཡོད་པ་སྨོས་མེད་རེད། བོན་གྱི་གཟུངས་ཀུན་འདུས་ཆེན་མོའི་སྐར་མ་དང་ཉི་མ་ངན་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བདེ་སྙོམས་པའི་གཟུངས་ལས། ཀོང་ཙེ་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། སྔོན་ཚེ་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་ན། གཟའ་དང་སྐར་མ་ཉི་ཟླ་ལྟ་བུ་མཆོད་དོ་གསོལ་ལོ། དུས་དང་བསྐལ་བ་དེ་ཙམ་ན་ནག་པོ་རྒྱ་དང་ཞང་ཞུང་གཉིས་ཀྱི་གཙུག་ལག་གིས་བསྟན་བཅོས་བསྒྱུར་ནས་བོད་དུ་དར་བ་ལ། བོད་མི་མང་བློ་མང་བྱས་པས་ཉི་མ་དང་སྐར་མའི་རྩིས་མགོ་འཁྲུག་ནས། ཅི་བྱས་ལམ་དུ་མི་འགྲོ་མི་ནད་ཕྱུག་ནད་དར། ལོ་ཉེས་དང་མུ་གེ་ཁྲོལ་བུ་བྱུང་། བོད་ཡུལ་དུ་མི་བདེ་བའི་རྟགས་བྱུང་བའི་ཚེ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སེང་ཁྲི་བཙད་པོ་ཡིས། གཡུ་ཀེ་ཀེ་རུ་ལ་རི་བྲག་ཤིང་གིས་བརྒྱན་པ་གཅིག་དང་མན་ཤེལ་དཀར་ལ་ཟླ་བའི་ཆུ་རྒྱུན་འབེབས་པ་དེ་རྣམས་བསྐུར་ནས། རྒྱ་ཡུལ་དུ་ལོ་ཙ་བ་མི་གསུམ་བརྫངས་ནས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་རྒྱ་ནག་གི་མཁར་ཁྲི་སྒོ་བརྒྱའི་ནང་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཀོང་ཙེ་ལ་གཡུ་དང་མན་ཤེལ་གྱི་ཡིག་ཕྲིན་རྣམས་ཕུལ་ནས་འདི་སྐད་ཞུས། (3) ཞེས་གསལ་བས། འདིའི་སེང་ཁྲི་བཙན་པོ་ནི་ལེགས་བཤད་མཛོད་(4)ལྟར་ན་བོད་རྒྱལ་བདུན་པ་ཡིན་ལ་དེ་ལ་སྲིབ་ཁྲི་བཙན་པོའང་(5)ཟེར་བར་འདོད། ཚིག་འདིའི་ནང་ནས་བོད་རྒྱལ་བདུན་པ་དང་རྒྱའི་ཀོང་ཙེ་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་གཉིས་དུས་མཉམ་ཡིན་པར་འདོད་པ་འདི་བདེན་ན། དེ་ནི་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ཁྲུན་ཆིའུ་དུས་རབས་སུ་ཡིན་དགོས་པས་ད་བར་དུ་མ་ཐ་ཡང་ལོ་ཉིས་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་འགོར་ཡོད། གཞན་བོན་གྱི་གདུབ་སོབ་ཆེན་པོ་མུ་ཆོ་ལྡེམ་དྲུག་གི་སློབ་མ། འཛམ་གླིང་མཁས་པ་རྒྱན་དྲུག་གི་ནང་ཚན་རྒྱ་ནག་མཁས་པ་ལེགས་ཐང་མང་པོས་བསྒྱུར་བའི་དག་པ་འཕྲུལ་གྱི་མདོ་ཐིག་ལས་ཀྱང་། (གཟུངས་འདུས་ཤོག་ངོས་༥༢༨ན་གསལ)འབྱུང་བ་ལྔ། ལོ་སྐོར་བཅུ་གཉིས། ལོ་རྒན་དྲུག་ཅུ་བཅས་གསལ་བས། དེ་ཡང་སྲོང་བཙན་ཡར་སྔོན་ཡིན་པ་བོན་གཞུང་དག་ན་གསལ་ལོ། ད་དུང་རྒྱུང་ཡར་བླ་ཆེན་དྲན་པས་བོད་རྒྱལ་གྲུ་གུམ་བཙན་པོའི་རྗེས་ཙམ་དུ་མཛད་པའི་མཛོད་སྒྲ་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་ཟླ་བ་རེ་རེའི་ངོས་འཛིན་ཚུལ་གསལ་བོར་ཡོད་པས་ཀྱང་ཤེས་ཐུབ་བོ། །(འོག་ཏུ་གསལ)
      དེས་ན་བོད་ཀྱི་ཡ་ཐོག་གི་ལོ་འགོ་འཛིན་སྟངས་དེ་ཞང་ཞུང་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱི་ལུགས་གང་ཡིན་པར་དཔྱད་ན། སྤྱིར་ཞང་ཞུང་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱི་རྩིས་ཀྱི་ཁུངས་ཡང་གཡུང་དྲུང་བོན་རྣམས་ཀྱིས་གཅིག་ཡིན་པར་བཞེད་ཅིང་། བོན་གྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱིས་དགུང་ལོ་ཉེར་ལྔ་བཞེས་དུས། རྒྱ་ཡུལ་ནས་གསས་ཁང་དཀར་ནག་བཀྲ་གསལ་དུ་རྒྱ་ཀོང་ཙེ་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་སོགས་ལ་རིག་པའི་གནས་ལྔ། བོན་སྒོ་བཞི་མཛོད་ལྔ། ཐེག་པ་རིམ་དགུའི་བོན་ཐམས་ཅད་གཉེར་དུ་གཏད་ནས་བསྟན་པ་རྣམ་གསུམ་རྗེས་སུ་བཞག་པས། དེའི་གྲས་ན་སྟོན་པས་ཕྱྭ་གཤེན་ལེགས་རྒྱལ་ཐང་པོ་ལ་གསུང་བའི་གབ་ཙེ་འཕྲུལ་གྱི་མེ་ལོང་ལྟ། སྤར་ཁམས་སྨེ་བ་གླིང་སྐོར་བྱ། འབྱུང་བ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྩི། ཇུ་ཞགས་སྲིད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བརྟག། (6)ཅེས་གསུངས་པའི་གབ་ཙེ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུའི་སྐོར་དང་། གཙུག་ལག་རྩིས་ཀྱི་བོན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡོད་པ་གསལ་བས། དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ལས། བཞི་བ་ཕྱི་ཡི་རིག་པ་ལ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ཏེ། མདོ་འབུམ་གཟུངས་གསུམ་མན་ངག་བཞི། ཐོག་མར་མདོ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ། སྣང་སྲིད་ཀུན་གསལ་གཏོ་ཡི་མདོ། རིན་ཆེནཀུན་གསལ་རྩིས་ཀྱི་མདོ། གཙུག་ལག་གབ་རྩེ་དཔྱད་ཀྱི་མདོ། གཉིས་པ་འབུམ་ལ་རྣམ་པ་གསུམ། སྣང་སྲིད་གཏོ་འབུམ་ནག་པོ་དང་། རིན་ཆེན་ཀུན་འབུམ་ཁྲ་བོ་དང་། གཙུག་ལག་དཔལ་འབུམ་དཀར་པོ་གསུམ། གསུམ་པ་གཟུངས་ལ་རྣམ་པ་གསུམ། སྣང་སྲིད་ཁ་བསྐངས་གཏོ་ཡི་གཟུངས། རིན་ཆེན་ཀུན་གསལ་རྩིས་ཀྱི་གཟུངས། གཙུག་ལག་དཀར་མོ་གདུགས་ཀྱི་གཟུངས། བཞི་པ་མན་ངག་རྣམ་པ་གསུམ། གབ་རྩེ་བྱང་གླིང་དགུ་སྐོར དང་། ཇུ་ཞགས་སྲིད་པའི་འཁོར་ལོ་དང་། མན་ངག་དུས་འཁོར་རྩིས་འཛིན་གསུམ། ཕྱི་ཡི་རིག་པའི་བོན་སྡེའོ། (7) ཞེས་གསུངས་པ་དང་། ཡང་དེའི་སྐབས་སུ་སྟོན་པས་ཀོང་རྩེ་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་སོགས་ལ་གསུངས་པའི་གནམ་ས་སྣང་བརྒྱད་ཀྱི་གཞུང་ལས་ལོ་སྐོར་བཅུ་གཉིས། སྤ་ཁ་བརྒྱད། སྨེ་བ་དགུ ལོ་རྒན་དྲུག་ཅུ། རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བརྒྱད་སོགས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བོར་གསུངས་ཡོད་པ་ནི། གནམ་ས་སྣང་བརྒྱད་ཀྱི་མདོ་འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཀོང་ཙེས་ཞུས་པ་ལས་བསྡུས་ཏེ་བཀོད་ན་འདི་ལྟར། བཀའ་རྒྱུད་རིན་པོ་ཆེ་ཀུན་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་ཡི། གསས་ཁང་དཀར་ནག་བཀྲ་གསལ་དུ་ཀོང་རྩེས་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་སོགས་པའི། ཕྱོགས་བཅུའི་གཡུང་དྲུང་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། ལྷ་མ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་དང་། མི་ལས་སོགས་པས་གཤེན་རབ་ལ་མཆོད་ཅིང་བསྟོད་ནས། འཁོར་མང་པོ་ནང་ནས། ཀོང་རྩེ་འཕྲུལ་རྒྱལ་གྱིས་གཤེན་རབ་ལ་འདི་སྐད་ཞུས་སོ། སྟོན་པ་ལགས། གནམ་ས་གཉིས་ལ་དབང་བྱེད་པ་ཡི། ས་བདག་དང་སྡེ་བརྒྱད་ལྷ་ཀླུ་མཐུའོ་ཆེ་ཀུན་སོ་སོར་བཅོས་ནས། ཞི་བ་དང་བདེ་ལེགས་སུ་གྱུར་པར་མཛད་དུ་གསོལ་ལོ། ཅེས་ཞུས་པས། གཤེན་རབ་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ཀོང་རྩེ་འཕྲུལ་རྒྱལ་ཉོན་ཅིག། རྗེའི་འགུར་ལྷ་བཅུ་གསུམ་དང་། བོད་ཀྱི་ལྷ་སྲས་མཆེད་དགུ་དང་། ཡང་སྤར་ཁ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་བཅོས་པའི་ཕྱིར། ཁན་གནམ་དང་། ཁོན་ས་དང་། གིང་རི་དང་། ཟོན་རླུང་དང་། ཟིན་ཤིང་དང་། ད་ལྕགས་དང་། ལི་མེ་དང་། ཁམས་ཆུ་དང་། པར་ཁ་མ་ལུས་འཁོར་བཅས་རྣམས། རུ་སྦལ་གསེར་མཚོ་ནང་ན་གནས་པ་ཡི། ཡན་ལག་བཞི་དང་འདབ་མ་གཡས་གཡོན་གཉིས་དང་དྲུག མགོ་འཇུག་གཉིས་དང་བརྒྱད་ལ་གནས་པའི། ལོ་སྐོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ལོ་ལྷ་རྣམས་སོ་སོའི་ཕྱོགས་སུ་བཅོས་སོ། ཤར་སྟོད་ལ་གནས་པའི་སྟག་ལྔ་བཅོས་ཏེ། ཤིང་གི་སྟག་དང་། མེའི་སྟག་དང་། སའི་སྟག་དང་། ལྕགས་ཀྱི་སྟག་དང་། ཆུའི་སྟག་དང་། འབྱུང་བ་ལྔའི་སྟག་དེ་ལྔ་ཡང་མ་འཁྲུག་ཅིག སྤྲེལ་ལོ་བའི་བདུད་དང་གཤེད་དུ་མ་འབེབ་ཅིག། བྱང་ཤར་མཚམས་ན་གནས་པའི་གླང་ལྔ་བཅོས་ཏེ། ཤིང་གི་གླང་དང་། མེའི་གླང་དང་། སའི་གླང་དང་། ལྕགས་ཀྱི་གླང་དང་། ཆུའི་གླང་དང་། འབྱུང་བ་ལྔའི་གླང་དེ་ལྔ་ཡང་མ་འཁྲུག་ཅིག ལུག་ལོ་པ་ཡི་བདུད་དང་། རྒྱུ་སྐར་རྩ་བརྒྱད་འཁོར་བཅས་རྣམས། སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཕན་ཕྱིར་དུ་ཞི་བའི་ལས་ལ་སྤྱན་དྲང་ནས། ཤར་ནས་ལྷའི་སྐར་མ་བདུན་བཞུགས་ཏེ། སྨིན་དྲུག་དང་ནི་སྣར་མ་དང་། མགོ་དང་ལག་དང་ནམ་སོ་དང་། རྒྱལ་དང་སྐག་དང་དེ་བདུན་ལ། བསང་དང་དཀར་མངར་རྩི་སྨན་གྱིས་མཆོད་པ་འབུལ། ལྷོ་ན་གཡང་གི་སྐར་མ་བདུན་བཞུགས་ཏེ། མཆུ་དང་གྲེ་དངསྦོ་དང་ནི། ་མེ་བཞི་དང་ནི་ནག་པ་དང་། ས་རི་དང་ནི་ས་ག་བདུན། ལྷོ་ནས་གཡངས་སྐར་བདུན་པ་ལ། བསང་དང་དཀར་མངར་རྩི་སྨན་གྱི་མཆོད་པ་འབུལ། ནུབ་ན་ཀླུའི་སྐར་མ་བདུན་བཞུགས་ཏེ། ལྷ་འཚམས་དང་ནི་སྣོན་དང་སྣུབ་དང་ཆུ་སྟོད་དང་། ཆུ་སྨད་བྱི་ཞུན་གྲོ་ཞུན་བདུན། ཀླུའི་སྐར་མ་བདུན་པོ་ལ། བསང་དང་དཀར་མངར་རྩི་སྨན་གྱི་མཆོད་པ་འབུལ། བྱང་ན་གནོད་སྦྱིན་སྐར་མ་བདུན་བཞུགས་ཏེ། སྤུར་དང་སྒྲོགས་དང་ཁྲུམས་སྟོད་དང་། ཁྲུམས་སྨད་དང་ནི་ནམ་གྲུ་དང་། ཐ་སྐར་བྲ་ཉེ་དེ་བདུན་ལ། བསང་དང་དཀར་མངར་རྩི་སྨན་མཆོད་པ་འབུལ། ཡང་ས་བདག་གི་རྒྱལ་པོ་ཤ་རི་པ་ཏྲ་ཕག་གི་མགོ་བོ་ཅན་དང་། ས་འཛིན་ལག་པ་ཆེན་པོ་དང་། སའི་ལྷ་མོ་བརྟན་མ་དང་། ཤར་གྱི་ས་བདག་ཐེ་སེ་དང་། ཙང་ཀུན་དང་། ནུབ་ཀྱི་ས་བདག་ཧོ་བན་དང་། བྱང་གི་སབདག་བྷེའུ་སྣ་དང་། ལྷོའི་ས་བདག་ཧལ་ཁྱི་དང་། ཡང་ཤར་གྱི་ས་བདག་སྟག་དཀར་ཧེ་དུན་དང་། ལྷོའི་ས་བདག་འབྲུག་རྗེ་ག་པ་དང་། ནུབ་ཀྱི་ས་བདག་སི་བྱི་དང་བྱ་དམར་མོ་དང་། བྱང་གི་ས་བདག་ནོར་འཛིན་དང་། རུ་སྦལ་རྒྱའོ་དང་། ཤར་ལྷོའི་ས་བདག་གྱི་ལིང་འཕར་མ་དང་ལྷོ་ནུབ་ས་བདག་གྲུབ་གཉེན་ལག་པ་ཅན་དང་། བྱང་ནུབ་འཚམས་གྱི་ས་བདག་གྲ་ལྷ་མི་འོ་ཆེ་དང་། བྱང་ཤར་འཚམས་ཀྱི་ས་བདག་འགར་ཏི་ནག་པོ་དང་། ཡང་གཅིག་དཀར་ལྷ་དང་། གཉིས་ནག་བདུད་དང་། གསུམ་མཐིང་དམུ་དང་། བཞི་ལྗང་ཀླུ་དང་། ལྔ་སེར་ས་བདག་དང་། དྲུག་དཀར་སྨན་དང་། བདུན་དམར་བཙན་དང་། བརྒྱད་དཀར་མཚན་དང་། དགུ་དམར་གཡང་གི་གབ་ཙེ་དང་། དགུ་དགུ་བརྒྱད་བཅུ་གྱ་གཅིག་གི་ས་བདག་རྣམས་མ་འཁྲུག་ཅིག། (8) ཞེས་གསལ་བོར་གསུངས་ཡོད་པ་དང་། བོན་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀའི་ལུགས་ལ་ལོ་རྒན་དྲུག་ཅུའི་མགོ་ཤིང་ཕོ་བྱི་བ་ལ་ངོས་འཛིན་ཚུལ་ཡང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པས་ཁུངས་ཀྱང་གཅིག་ཡིན་པར་འདོད་དོ། འོན་ཀྱང་རང་རང་གི་ཡུལ་ནས་རིམ་གྱིས་དར་སྤེལ་བྱུང་རྗེས་ཞང་ཞུང་དང་རྒྱ་ནག་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ལོ་སར་དང་ཟླ་འགོ་འཛིན་ཚུལ་མི་མཐུན་པས། ཞང་ཞུང་གི་ཟླ་འགོ་འཛིན་སྟངས་ནི། དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་སྟག་གི་ཟླ་བ་དང་། དེའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ནི་སྐར་མ་རྒྱལ་ཡིན་པར་འདོད་པ་སངས་རྒྱས་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱི་འཁྲུངས་ལོ་ལས་ཤེས་ཐུབ། མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་ལས། དེ་ལ་རྒྱལ་བུས་བཀའ་སྩལ་པ་ཉོན་ཅིག་ཡབ་ཅིག་རྒྱལ་པོ་ལགས། བདག་གཤེགས་པའི་དུས་ཚོད་ཀྱང་མ་ངན་ཏེ། ལོའི་འགོ་བོ་བྱི་བ་ལ་དགོངས་ནས་གཤེགས་པ་ནི། ནན་ཏན་གྱི་འགྲོ་དོན་མཛད་ཅིང་། ཞིབ་ཏིག་གི་བསྟན་པ་སྤེལ་བ་ལགས་སོ། ཟླ་བའི་འགོ་བོ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་ལ་གཤེགས་པ་ནི། མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་པ་ལཊ་སོ། ཞག་གི་སྙིང་པོ་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་དགོངས་ནས་གཤེགས་པ་ནི། སྔོན་གྱི་སྟོན་པ་རྣམས་གཤེགས་པའི་དུས་ཁྱད་པར་ཅན་ཡིན་པ་དང་། ཟླ་གསང་ཐིག་ལེའི་དངོས་གྲུབ་ནོད་པ་ལགས་སོ། སྐར་མའི་དམ་པ་རྒྱལ་གྱི་རུ་གོང་དུ་གཤེགས་པ་ནི། བདུད་བཞི་དབང་དུ་བསྡུས་ཏེ་རྒྱལ་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཕྱིར་རོ། (9) ཞེས་དང་ལེགས་བཤད་མཛོད་ལས། ལོ་ཡི་རྒྱལ་པོ་ཤིང་ཕོ་བྱི་བའི་ལོ། ཟླ་བའི་དང་པོ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་མེ་སྟག་གི་ཟླ་བ། ཞག་གི་སྙིང་བོ་ཚེ་པ་བཅོ་ལྔ། དུས་ཚོད་ཀྱི་དང་པོ་ནམ་ལངས་པ། སྐར་མའི་དམ་པ་རྒྱལ་གྱི་རུ་གོང་ལ་སྐུ་བལྟམས། (10)ཞེས་གསལ་བོར་གསུངས་ཡོད་པས་དེས་ན་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་སྐར་མ་རྒྱལ་གྱི་ཉ་བ་ནི་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པ་ཡིན་ལ། ལྷག་པར་དུ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བའི་ཚེས་བཅུ་བཞི་ཉིན་གྱི་སྐར་མ་ནི་ལག་ཡིན་པ་གསལ་བ། མདོ་གཟེར་མིག་ལས། གཞི་བཙལ་ནས་ཕོ་བྲང་ནི། དཔྱིད་ཟླ་ར་བའི་བཅུ་བཞི་ལ། སྐར་མ་དབར་སྒྱུར་ལག་དུས་སུ། ས་བཟུང་ཀུན་ཀ་དེ་རུ་འཚོགས། (11)ཞེས་གསལ་བ་ལ་གཞུགས་ན་ཟླ་དེའི་ཉ་སྐར་ཡང་རྒྱལ་སྟོད་ཡིན་པ་ཤེས་ཐུབ། རྒྱལ་སྟོད་རྒྱལ་སྨད་གང་རུང་ལ་ཉ་བ་ནི་རྒྱལ་ཟླ་ཡིན་པ་ས་སྐྱ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས། དེ་ཡང་སྨིན་དྲུག་སྣར་མ་གཉིས་གང་ལ་ཉ་ཡང་ཟླ་བ་གཅིག མགོ་དང་ལག་གཉིས་གཅིག རྒྱལ་སྟོད་རྒྱལ་སྨད་གཅིག(12)ཞེས་གསུངས་པས་ཤེས་ཐུབ། དེས་ན ཡ་ཐོག་ཞང་ཞུང་གི་ཡུལ་གྱི་ལོ་འགོ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་ནི་དེང་གི་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པ་ཡིན་པ་སྨོས་མ་དགོས། དེས་ཕྱིར་ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་ཡང་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་གཅིག་ཡིན་པར་མངོན་ཏེ། དེང་སྐབས་ཀྱང་མདོ་སྨད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་མང་ཆེ་ཤོས་ན་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པ་ལ་བོད་ལོ་ཞེས་དང་། ཧོར་ཟླ་དང་པོ་ལ་རྒྱ་ལོ་ཞེས་འབོད་སྲོལ་མ་མཉམ་པར་གནས་ཡོད་པས་ཀྱང་ར་སྤྲོད་བྱེད་ཐུབ། དེ་དང་མཐུན་པར་མཛོད་སྒྲ་འགྲེལ་ལས། དེ་བཞིན་དུ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་གང་ཞེས་ན། སྙིང་པོ་སྟག་(སྟག་ཟླ་ཡིན་པའི་དོན)གིས་འཛིན་ནོ། སྐར་མ་རྒྱལ་གྱིས་ཚེས་སོ། ནམ་ཟླ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བའོ། (13)ཞེས་དང་། ད་དུང་རྒྱ་གར་དབུས་འགྱུར་ཚལ་གྱི་ལོ་སར་ཡང་འདི་ཉིད་ཡིན་པ་གསལ་ཏེ། འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པས། ཟླ་བའང་དབུས་འགྱུར་ཚལ་དུ་ནི། རྒྱལ་གྱི་ཟླ་བས་ཐོག་མ་འདྲེན། (14)དེས་ན་བོད་ཀྱི་ཡ་ཐོག་གི་ལོ་འགོ་འཛིན་སྟངས་ནི་ཞང་ཞུང་གི་ལུགས་ལྟར་བརྩིས་པ་ཡིན་པ་གདོན་མི་ཟའོ། །
      དེ་ལ་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ལོ་དང་ཟླ་བའི་ངོས་འཛིན་སྟངས་ལ་མཛོད་སྒྲ་འགྲེལ་ལས། ཉི་མ་ཕྱེད་དང་ནམ་ཕྱེད་དང་ཞེས་པའི་ཚིག་གཉིས་དཀྱུས་ཀྱིས་འཐེམས་སོ། སྟོན་དང་ཞེས་པ་གང་ཞེ་ན། ཧ་ནུ་ཝིར་ཞེས་བྱ་སྟེ་སྙིང་པོ་སྤྲེའུ་(སྤྲེའུ་ཟླ་ཡིན་པའི་དོན)གིས་འཛིན་ནོ། དེ་སྐར་མ་བྱ་གསུམ་(བྱ་སྦོའམ་གྲོ་བཞིན་ཡིན།)གྱིས་ཚེས་སོ། ནམ་ཟླ་སྟོན་ར་བ་ཡིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་འབྲིང་པོ་བྱ་(བྱ་ཡི་ཟླ་བ་ཡིན་པའི་དོན)སྒྲོག (སྒྲོག་སྟེ་མོན་གྲུ་ཡིན)ཐ་ཆུང་ཁྱི་(ཁྱིའི་ཟླ་བ་ཡིན་པའི་དོན)ཁྲུམས་(ཁྲུམས་སྟོད་སྨད་གང་རུང་།)སོ། དང་པོ་ཞག་ལྷག་མ་བསགས་ཙམ་ན་ཚེས་གཅིག་ལ་སླུངས་སུ་ཆུད་ནས་དགུ་ལ་ལྡོག་གོ དེ་ནས་བཅུ་ན་ཞུགས་ནས་བཅུ་དགུ་ན་ལྡོག་གོ ཉི་ཤུ་ལ་ཞུགས་རྩ་དགུ་ལ་ལྡོག་པའོ། དགུན་གྱི་ཞེས་པ་དུ་རེ་ཝིང་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྙིང་པོ་ཕག་(ཕག་གི་ཟླ་བ་ཡིན་པའི་དོན)གིས་འཛིན་ནོ། སྐར་མ་དབྱུག་གུ་(མཐའ་སྐར་ཡིན་)བས་ཚེས། ནམ་ཟླ་དགུན་ར་བའོ། འབྲིང་པོ་བྱི་བ་(བྱི་བའི་ཟླ་བ་ཡིན་པའི་དོན)སྨིན་དྲུག ཐ་ཆུང་སྨལ་པོ་(མགོ་ཡིན)གླང་པོ། (གླང་ཟླ་ཡིན་པའི་དོན)དེ་བཞིན་དུ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་གང་ཞེས་ན། སྙིང་པོ་སྟག་(སྟག་ཟླ་ཡིན་པའི་དོན)གིས་འཛིན་ནོ། སྐར་མ་རྒྱལ་གྱིས་ཚེས་སོ། ནམ་ཟླ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བའོ། དེ་བཞིན་དུ་འབྲིང་པོ་ཡོས་བུ་(ཡོས་བུ་ཟླ་བ་ཡིན་པའི་དོན)སྟ་(རྟ་ཆེན་དེ་མཆུ་ཡིན)ཡིས་ཚེས། ཐ་ཆུང་འབྲུག(འབྲུག་ཟླ་ཡིན་པའི་དོན)སྟེ་བྱ་(བྱ་མ་སྟེ་མེ་བཞི་ཡིན་)ཡིས་ཚེས་སོ། སླུངས་མལ་དབྱར་གང་ཞེས་ན། མུར་ཏི་ཝིར་ཞེས་བྱ་སྟེ་སྙིང་པོ་སྦྲུལ་(སྦྲུལ་ཟླ་ཡིན་པའི་དོན)གྱིས་འཛིན་ནོ། སྐར་མ་ནམ་མཐོངས་(ས་རི་ལ་ནམ་མཐོངས་ཆེ་བ་ཟེར)ཀྱིས་ཚེས་སོ། ནམ་ཟླ་དབྱར་ཟླ་ར་བའོ། དེ་བཞིན་དུ་འབྲིང་པོ་རྟ་(རྟ་ཟླ་ཡིན་པའི་དོན)ལག་སོར་(ལྷ་མཚམས་ཡིན)གྱིས་ཚེས། ཐ་ཆུང་ལུག་(ལུག་ཟླ་ཡིན་པའི་དོན)བྲེ་(བྲེར་ཏེ་ཆུ་སྟོད)ལ་ཚེས་སོ། ཚེས་གཅིག་དགུ་དགུས་དུས་བཟུང་ཞེས་པ། ཚེས་གཅིག་དང་བཅུ་དང་ཉི་ཤུ་སླུངས་འཇུག་པའི་དུས་སོ། དགུ་བཅུ་དགུ་ཉི་ཤུ་དགུ་ནི་ལྡོག་པའི་དུས་དེ་དཔྱིད་དེ་དང་འདྲའོ། སྟོན་གྱི་གཅིག་བཅུ་ཉི་ཤུ་ཉིན་མཚན་རྗེ་བའི་དུས་སོ། དགུ་བཅུ་དགུ་ཉི་ཤུ་དགུ་ནི་ཉིན་མཚན་མཉམ་པའི་དུས་སོ། དབྱར་དེ་དང་འདྲའོ། (15) ཞེས་ཟླ་བ་རེ་རེ་གང་གི་ཟླ་བ་ཡིན་པ་སྐར་མ་གང་གིས་ཚེས་པ་སོགས་གསལ་བས། བོན་གཞུང་འདི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་རྗེས་ཙམ་དུ་རྒྱུང་ཡར་བླ་ཆེན་དྲན་པས་མཛད་པ་ཡིན་པ་གཞུང་རང་ཉིད་དུ་གསལ་བས། བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་སྐབས་ནས་ཀྱང་བོད་རང་ལ་ལོ་ཟླ་བརྩི་ཚུལ་མ་ནོར་བར་ཤིན་ཏུ་གསལ་བོ་དར་ནས་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་བྱེད་ཐུབ་པོ། འདིའི་སྐབས་ཀྱི་སྐར་མ་རྒྱལ་གྱིས་ཚེས་སོ་ཞེས་པ་ཡང་ཚེས་གཅིག་ལ་མི་གོ་བར་སྤྱིར་ཚེས་ཞེས་པ་འདི་གྲངས་བཅོ་ལྔ་བའི་མངོན་བརྗོད་ཡིན་པས་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པར་འདྲ་སྟེ། དེང་སྐབས་མཆུ་ཟླ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡང་ཟླ་བ་ཉ་ཡི་སྐབས་སུ་སྐར་མ་དེ་ལ་ཁེལ་ཡོད་པའི་དེ་ལྟར་བརྗོད་པ་ཡིན་པས། རྒྱལ་ཟླ་ཞེས་པའང་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཉིན་སྐར་མ་རྒྱལ་ཡིན་པས་བཏགས་པ་ཡིན་ནོ། དེས་ན་གོང་གི་མཛོད་སྒྲ་འགྲེལ་གྱི་ལུང་ལས་མཆུ་དབོ་སོགས་ཟླ་བའི་ཉ་སྐར་འདྲེན་སྟངས་འགའ་དུས་འཁོར་དང་མི་མཚུངས་ཀྱང་། སྤྱིར་ཟླ་བའི་མིང་ལ་མཆུ་ཟླ་དང་དབོ་ཟླ་ཞེས་བརྗོད་ནའང་དེ་ནི་རེགས་རྩིས་ཡིན་པས་དུས་འཁོར་ལུགས་ལའང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཏེ། ཟླ་བ་རེ་རེའི་ཉ་སྐར་ཡང་སྐར་མ་གཉིས་གསུམ་གྱི་ནང་གང་རུང་ཞིག་ལ་ཁེལ་གྱིན་ཡོད་པས་སོ། དེ་ལྟར་ས་སྐྱ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས། ཟླ་བས་སྐར་མ་མ་སླེབ་པས་དེའི་ཕྱིར་ཟླ་བ་ལྷག་མ་འོང་བ་ཡིན་ནོ། དེ་ཡང་སྨིན་དྲུག་སྣར་མ་གཉིས་གང་ལ་ཉ་ཡང་ཟླ་བ་གཅིག མགོ་དང་ལག་གཉིས་གཅིག རྒྱལ་སྟོད་རྒྱལ་སྨད་གཅིག སྐག་སྟ་(རྟ)ཆེན་གཅིག སྟ་(རྟ)ཆུང་ཁྲ་གཅིག བྱ་མ་བྱའུ་གཅིག ས་ག་ས་རི་གཅིག ལག་སོར་ལྡེའུ་གཅིག ཆུ་སྟོད་ཆུ་སྨད་གཅིག མཆུ་སྦོ་གཞུག་གསུམ་གཅིག སྒྲོག་ཁྲུམས་སྟོད་སྨད་གསུམ་གཅིག ཤེ་དབྱུག་བྲ་ཉེ་གསུམ་གཅིག དེ་ལྟར་བྱས་པས་ཟླ་བ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་སམ་སོ་གསུམ་ལ་ཟླ་ལྷག་འོང་བར་ཤེས་པར་བྱས་ལ། དེ་ཡང་སྨིན་དྲུག་ཉ་བའི་རྗེས་སུ་སྣར་མ་ལ་ཉ་ན་སྨིན་དྲུག་གི་ཟླ་བ་གཉིས་འབྱུང་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། (16) ཞེས་གསུངས་པས་གསལ་ལོ། །

༢༽ དུས་རབས་དགུ་བའི་སྐབས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་ལོ་སར།

      དེའི་རྗེས་སུ་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་དང་བོད་གཉིས་ཀྱི་ལོ་སར་དང་ཟླ་མགོ་འཛིན་སྟངས་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པར་གསལ་བས། དུས་དེ་ཙམ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱིས་སྔར་གྱི་ཞང་ཞུང་གི་ལུགས་ཀྱི་ལོ་འགོ་འཛིན་སྟངས་དོར་ནས་རྒྱ་ནག་གི་རྩིས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་བར་མངོན་པས། ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་གཙུག་ལག་ཁང་མདུན་དྲུང་གི་བོད་རྒྱ་དབོན་ཞང་མོལ་བའི་རྡོ་རིང་གི་ཤར་ངོས་སུ། རྒྱ་ཡུལ་དུ་ཎྀ། ཀེང་ཤྀའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཤེག་སང་སྀའི་དྲུང་དུ། བོད་ཆེན་པོའི་ལོའི་མྱིང་ཎྀ་སྐྱིད་རྟག་ལོ་བདུན། རྒྱ་ཆེན་པོའི་ལོའི་མྱིང་ཎྀ། ཅང་ཀེང་ལོ་དང་པོ་ལྕགས་མོ་གླང་གྀ་ལོའི་(སྤྱི་ལོ་༨༢༡)དགུན་སླ་ར་བ་ཚེས་བཅུ་ལ། དཀྱྀལ་འཁོར་ལ་འཛེགས་ནས། རྒྱ་ཡིས་གཙྀགས་བཟུང་ངོ་། བོད་ཆེན་པོའི་ཡུལ་དུ་ཎྀ། ཕོ་བྲང་ལྷ་སའྀ་ཤར་ཕྱོགས་སྦྲ་སྟོད་ཚལ་དུ། བོད་ཆེན་པོའི་ལོའི་མྱིང་སྐྱྀད་རྟག་ལོ་བརྒྱད། རྒྱ་ཆེན་པོའི་ལོའི་མྱིང་ཅང་ཀེང་ལོ་གཉྀས། ཆུ་ཕོ་སྟག་གྀ་ལོའི་(སྤྱི་ལོ་༨༢༢)དབྱར་སླ་འབྲྀང་པོ་ཚེས་དྲུག་ལ། དཀྱྀལ་འཁོར་ལ་འཛེགས་ཏེ། བོད་ཀྱྀས་གཙྀགས་བཟུང་ངོ་། གཙྀགས་ཀྱྀ་མདོ་རྡོ་རིངས་ལ་བྲིས་པ་འདི་ཡང་། །བོད་ཆེན་པོའི་ལོའི་མྱིང་སྐྱིད་རྟག་ལོ་དགུ། །རྒྱ་ཆེན་པོའི་ལོའྀ་མྱིང་ཅང་ཀེང་ལོ་གསུམ། ཆུ་མོ་ཡོས་བུ་ལོའི་(སྤྱི་ལོ་༨༢༣)དཔྱྀད་སླ་འབྲིང་པོ་ཚེས་བཅུ་བཞི་ལ་རྡོ་རིངས་ལ་ཡི་གེ་བྲིས་སོ། (17)ཞེས་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་དུ་མཇལ་དུམ་མཛོད་པའི་དུས་ནི་དགུན་སླ(ཟླ)ར་བའི་ཚེས་བཅུ་ཡིན་པ་གསལ་བ་དང་། ཟླ་ལ་སླ་ཞེས་བྲིས་པ་འདི་ཞང་སྐད་ཡིན་ཏེ། ཞང་བོད་ཀྱི་སྒྲ་བསྡེབས་ཆེན་མོ་ལས། ཏི་ཡུད་(ཐང་ཡུད)ཛྲག་སླ(ཞག་ཟླ)སུམ་ཅུ་སྒྱུར། (སུམ་ཅུ་སྒྱུར།)ཞེས་གསལ་ལོ། (18) དེ་བཞིན་དུ་རྒྱའི་ཐང་ཡིག་ཏུ་དོན་དེ་ཁོད་པ་འདི་ལྟར། ཐང་ཡིག་རྙིང་མ་ལས། ཁྲང་ཆིན་ཁྲི་ལོ་དང་པོའི་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅུ་ཉིན། བྷོད་ཀྱི་ཕོ་ཉ་བ་དང་ལྷན་དུ་མཇལ་དུམ་མཛད། (19) ཞེས་བོད་ཀྱི་དགུན་ཟླ་ར་བའི་ཚེས་བཅུ་ནི་རྒྱའི་ཟླ་བཅུ་བའི་ཚེས་བཅུ་ཡིན་པས་ལུགས་འདི་གཉིས་ཀའི་བརྩི་ཚུལ་མཐུན་ནོ། དེ་ལྟར་བརྩིས་ན་བོད་ཀྱི་དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་དང་རྒྱའི་ཟླ་བ་དང་པོ་གཉིས་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པས་དེ་དུས་བོད་ཀྱི་ལོ་འགོ་སྟེ་ལོ་སར་ཡང་རྒྱ་ནག་དང་གཅིག་ཏུ་གྱུར་བར་མངོན། དེ་དུས་སུ་བོད་ཀྱི་བཙན་པོས་རྒྱ་ནག་གི་ཤེས་ཡོན་ལ་བརྩི་མཐོང་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དང་དེའི་ལད་ཟློས་བྱེད་པར་དགའ་བ་ནི། གོང་གསལ་ལྟར་བོད་རྒྱལ་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བཙན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་ལད་ཟློས་བྱས་ན་སྐྱིད་རྟག་ཅེས་ཁྲི་ལོའི་མིང་ཞིག་བཙུག་པ་འདིས་ཀྱང་གསལ་བོར་ཤེས་ཐུབ།

༣༽ དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པ་ནས་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་གསར་བའི་ལུགས།

      གོང་ཞུས་ལྟར་དུས་རབས་དགུ་བའི་བོད་རྒྱལ་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་རྒྱ་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ཀྱང་། དེའི་རྗེས་བོད་སིལ་བར་ཐོར་རྗེས་བོད་ཡུལ་དུ་རྒྱལ་ཟླ་དང་མཆུ་ཟླ་གང་རུང་ལ་ལོ་སར་དུ་བཟུང་བའི་ལུགས་གཉིས་ཀ་མ་མཉམ་པར་གནས་ཤིང་བོད་ཡོངས་ལ་ཐུན་མོང་དུ་དབང་བའི་ལོ་སར་ཞིག་མེད་པར་གྱུར་བ་མངོན་ཏེ། ས་སྐྱ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས། རྒྱལ་གྱིས་ཉ་བ་ལ་དཔྱིད་ར་བར་བྱས་པ་དེ་ནི། རྒྱ་བོད་འཐབས་པའི་དུས་སུ་བརྫུན་བྱས་པ་བལྟས་པས་དེ་ནོར་བ་ཡིན་ནོ། (20)ཞེས་ས་སྐྱ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྐབས་སུའང་རྒྱལ་ཟླ་ལ་ལོ་འགོ་བྱེད་པ་ཡོད་པས་དེ་ལ་ནོར་བར་བཞེད་རྐྱེན། འགྲོ་མགོན་འཕགས་པའང་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས། རྒྱ་ཡིས་རྟ་པ་(རྟ་ཆེན་ཏེ་མཆུ་ཟླ་ཧོར་ཟླ་དང་པོ་ཡིན)དཔྱིད་ར་བ། གཅིག་པ་ཞེས་བྱར་འདོད་པ་ཡིན། བོད་རྣམས་ཕལ་ཆེར་དེ་རྗེས་འབྲང་། ཞེས་དང་། བོད་ལ་གྲགས་པའི་རྒྱ་རྩིས་པ། འཁྲུལ་པ་ཉིད་དུ་འཆད་པར་བྱེད། འདིར་ནི་རྒྱ་ཡི་གཙུག་ལག་ལས། འབྱུང་བའི་ཚུལ་བཞིན་བདག་གིས་བཤད། (21)ཞེས་སྐབས་དེ་ལོ་སར་རྒྱལ་ཟླ་དང་མཆུ་གཉིས་ཀ་ལ་བྱེད་མཁན་ཡོད་པ་གསལ་ལོ། ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་སྔོན་ཆད་བོད་དུ་རྒྱ་ནག་གི་རྩིས་དར་བས་རྐྱེན་གྱི་རྒྱལ་ཟླ་ལ་ལོ་འགོ་འཛིན་པ་ནི་བོད་རང་གི་ཡ་ཐོག་ཞང་ཞུང་གི་ལུགས་ཀྱི་ལོ་སར་ཡིན་པར་མ་དགོངས་ནས། རྒྱ་རྩིས་ཡིན་པར་འདོད་ནས་དེ་དང་རྒྱ་ནག་གི་ལོ་འགོ་འཛིན་ཚུལ་མི་གཅིག་རྐྱེན་འཁྲུལ་བར་བཞེད་ནས་རྒྱ་རྩིས་དང་བརྟུན་ཅི་ཐུབ་བྱས་པ་རེད། རྒྱ་གར་ནག་ལུགས་ཀྱི་ལོ་མགོ་འཛིན་སྟངས་ལ་ས་སྐྱ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས། ལོའི་མགོ་གང་ནས་འཛིན་པའི་རྩིས་ནི་དུས་འཁོར་བ་ནག་པ་སྟེ། བྱའུས་ཉ་བ་ལ་དཔྱིད་ཟླ་འབྲིང་པོར་བྱས་ནས་དེ་ནས་ལོ་མགོ་འཛིན་ཏེ། ཤིང་ལོ་རྙིང་པ་ལྷུང་ནས་གསར་བ་སྐྱེ་བ་ལ་ལོ་མགོར་བྱེད། རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་དང་། རྡོ་རྗེ་གདན་བཞི་པ། སྨལ་པོའི་བཅུ་དྲུག་ནས་ལོ་མགོ་འཛིན་ཏེ། ཉི་མ་བྱང་དུ་ལྡོག་པ་ལ་ལོ་མགོར་བྱེད། རྒྱ་ནག་པ་རྒྱལ་གྱི་མཇུག་ལ་ས་བདག་གི་སྐྱས་རྫོགས་ནས་རྟ་པས་ཉ་བ་ལ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བར་བྱས་ནས་དེ་ནས་ལོ་སར་དུ་བྱེད་དོ། (22) ཞེས་གསལ་ལ། དེར་བརྟེན་རབ་བྱུང་བཞི་བའི་སྐབས་ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་དང་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་རྣམ་གཉིས་ཧོར་རྒྱལ་གྱི་བླ་མཆོད་མཛད་ནས། རྒྱའི་ཡུལ་དུ་སོང་ནས་དེའི་རྩིས་རིག་གི་དགོངས་པ་བླངས་ནས་ལོ་ཟླ་བརྩི་ཚུལ་རྒྱ་ནག་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཤིང་། ཟླ་ཤོལ་འདོར་ཚུལ་དུས་འཁོར་གྱི་ལུགས་སུ་བྱས་པས། ད་གཟོད་དེང་སྐབས་དབུས་གཙང་ཕྱོགས་ནས་མར་ཨ་མདོ་ལ་གསར་དུ་དར་བའི་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་གསར་བའི་ལུགས་ཏེ། རྒྱ་རྩིས་ལ་ཟླ་ལྷག་ཡོད་ཅིང་དུས་འཁོར་ལུགས་ལ་ཟླ་ལྷག་མེད་པའི་ཕྱི་ལོར་ཧོར་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་མགོ་ལ་ལོ་སར་བྱེད་ཅིང་། དེ་ལས་ལྡོག་པ་དང་གཉིས་ཀ་ལ་ཟླ་ལྷག་མེད་པའི་ཕྱི་ལོར་ཧོར་ཟླ་གཉིས་པའི་ཚེས་མགོ་ལ་ལོ་སར་བྱེད་པ་འདི་བྱུང་བ་རེད། དེ་བཞིན་ཆོས་རྒྱལ་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པས། འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་རབ་བྱུང་ནས། ལོ་ཡི་མགོ་འཛིན་རྒྱ་རྣམས་ཀྱིས། ཤིང་ཕོ་བྱི་བ་ཐོག་མར་འདོད། ཟླ་བའང་དབུས་འགྱུར་ཚལ་དུ་ནི། རྒྱལ་གྱི་ཟླ་བས་ཐོག་མ་འདྲེན། ཤམྦྷ་ལ་ནི་ནག་པའི་ཟླ། (ཧོར་ཟླ་གསུམ་པ་ཡིན།) ཟླ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་མར་འདོད། རྒྱ་ཡིས་རྟ་པ་(རྟ་ཆེན་ཏེ་མཆུ་ཟླ་ཧོར་ཟླ་དང་པོ་ཡིན)དཔྱིད་ར་བ། གཅིག་པ་ཞེས་བྱར་འདོད་པ་ཡིན། བོད་རྣམས་ཕལ་ཆེར་དེ་རྗེས་འབྲང་། དེ་ཕྱིར་ལོ་དང་ཟླ་བའི་ཚུལ། རྒྱ་ཡི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་ནི། ཡང་དག་ངེས་པ་འཚོལ་བའི་ཚུལ། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ཚུལ་བཞིན་བཤད། ཟླ་བཤོལ་འདོར་བའི་ཚུལ་ཡང་ནི། དཔལ་ལྡན་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ལུགས། དེ་རྗེས་འབྲང་བའི་གཞུང་ལས་ཤེས། བོད་ལ་གྲགས་པའི་རྒྱ་རྩིས་པ། འཁྲུལ་པ་ཉིད་དུ་འཆད་པར་བྱེད། འདིར་ནི་རྒྱ་ཡི་གཙུག་ལག་ལས། འབྱུང་བའི་ཚུལ་བཞིན་བདག་གིས་བཤད། དེས་ཕྱིར་རྩིས་ཀྱི་གཙག་ལག་གཉིས། མཐུན་ཆ་གཞུང་འདིས་ངེས་དབྱེ་བས། གཙུག་ལག་མཐུན་པར་ངེས་པ་ཡིན། (23)ཞེས་གསུངས་པས་ར་སྤྲོད་བྱེད་ཐུབ། དེ་བས་ན་དེང་སྐབས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་གསར་བའི་ལུགས་འདི་ཡང་རྒྱ་རྩིས་དང་དུས་འཁོར་རྩིས་ལུགས་གཉིས་ལྷན་དུ་བསྲེས་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བས་རྩིས་དཀར་ནག་དྲིས་ལན་དུ་བོད་རབ་བྱུང་བཞི་བའི་མེ་ཕག་ལོར་ཧོར་ཇིང་གིར་རྒྱལ་པོས་མི་ཉག་གི་ལག་ནས་རྒྱལ་ས་ཐོབ་པའི་ཟླ་བར་བཀྲ་ཤིས་པའི་དགའ་སྟོན་བྱས་པ་མཆུ་ཟླ་ལོ་སར་དུ་བཟུང་བ་དཀྱུས་སུ་ཤོར་བས། མིང་ལའང་ཧོར་ཟླ་བ་དང་པོར་གྲགས། (24)ཞེས་བཞེད་པ་ནི་ནོར་བར་ཟད་དེ། གོང་ཞུས་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པས་ཧོར་གྱི་ཡུལ་ནས་རྒྱ་རྩིས་བླངས་ནས་དེ་དང་བརྟུན་ནས་ལོ་ཟླ་ངོས་བཟུང་བ་ཡིན་པ་ལས་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་མཆུ་ཟླ་སྟེ་ཧོར་ཟླ་དང་པོ་ལ་བཟུང་བ་ཧོར་གྱི་དགའ་སྟོན་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་གསལ་ལོ། དེ་ལྟར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ལས། སྤྱིར་དགུན་ཉི་ལྡོག་རྗེས་ཀྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་དེ་ལོ་སར་གྱི་ཟླ་བ་དང་པོ་དང་། དེ་ནས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་སོགས་བརྩི་བ་ནི་རྒྱ་ནག་ཞཱ་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྗེས་འབྲངས་ཡིན་ཀྱང་། སོག་པ་ལ་རྒྱུད་ནས་བོད་དུ་དར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཧོར་ཟླ་ཞེས་གྲགས། དེ་ཡང་ཟླ་ཤོལ་འདོན་ཚུལ་ལུགས་གཉིས་མི་འདྲ་བས་སྐབས་འགར་ཟླ་བ་གཅིག་གི་སྔ་ཕྱི་ཡོད་དོ། (25)ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་དོན་དང་ལྡན་ནོ། །
      དེ་ལྟར་ཡ་ཐོག་བོད་ཀྱི་ལོ་སར་རྒྱལ་ཟླ་ལ་བྱེད་པའི་ལུགས་རྙིང་དེ་ད་སྐབས་ཨ་མདོ་ཕྱོགས་སུ་བོད་ལོ་ཞེས་ཐ་སྙད་ཙམ་ལུས་པ་མ་གཏོགས། ལུགས་འདི་ལྟར་ལོ་སར་ལ་རོལ་མཁན་མེད་པར་གྱུར་པ་ནི། སྤྱིར་རྒྱ་གར་ནས་དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་བོད་ཡུལ་དུ་བྱུང་བའི་རྗེས། བན་ལུགས་ཆོས་པ་ཀུན་གྱིས་དམ་པའི་ཆོས་ཁོ་ན་མཐོང་ཆེན་བྱས་ནས། བོད རང་ལ་དབང་བའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་ཡོན་ཏེ་ཞང་ཞུང་གི་བོན་གྱི་ཤེས་རིག་སྐོར་ལ་མཐོང་ཆུང་རྩིས་མེད་དུ་བཏང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རེད། བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་མཇུག་རྫོགས་ལ་ཉེ་དུས་རྒྱ་ནག་གི་ལུགས་ལྟར་རྒྱ་བོད་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་ལོ་སར་ཞིག་བྱུང་ཡང་། དེའི་རྗེས་དུས་འཁོར་གྱི་ལུགས་བོད་ལ་དར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཆོས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་དེ་གཙོ་བོར་འཛིན་པའི་བསམ་པ་ཡོད་ཀྱང་། དུས་འཁོར་ལུགས་ཀྱི་ལོ་སར་ཧོར་ཟླ་གསུམ་པ་ཡིན་སྟབས་བོད་ཀྱི་གནས་བབས་དང་མི་མཐུན་པས་ལོ་དང་ཟླ་བའི་བརྩི་ཚུལ་རྒྱ་ནག་ལ་མི་བརྟུན་ག་མེད་བྱུང་མོད། ཡིན་ནའང་དུས་འཁོར་གྱི་ལུགས་ཀྱང་འདོར་བར་མ་འདོད་ནས། ཟླ་ཤོལ་འདོར་ཚུལ་དུས་འཁོར་ལྟར་བྱས་པས་རྐྱེན་གྱིས། ད་གཟོད་དེང་སྐབས་བོད་ལ་ཡ་ཐོག་ཞང་ཞུང་གི་ལུགས་ཀྱང་མིན་ལ། རྒྱ་གར་གྱི་ལུགས་ལའང་མི་མཚུངས་ཤིང་། རྒྱ་ནག་གི་ལུགས་ལའང་མི་མཐུན་པའི་ཕུང་གསུམ་པའི་ལོ་སར་འདི་བྱུང་བ་ཡིན་པས། ལོ་སར་གསར་བའི་ལུགས་འདི་དར་ནས་མི་ལོ་སྟོང་ཙམ་ཡང་མ་འགོར་བས་མི་རིགས་གཞན་ལ་ངོམས་ཆོག་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཞིག་ཡེ་མི་ལྡན་ནོ། །ཞེས་སྒ་རིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་མིང་བ་མཁར་ནག་ཤེས་རབ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའམ་མཚོ་སྐྱེས་ཟླ་བ་གཞོན་ནུ་དཔལ་འབར་དུ་འབོད་པས་བྲིས་པའོ། །
      ཟུར་མཆན།
（1）（2）དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསུང་འབུམ། པོད་བཞི་བའི་ཤོག་ངོས་༣༥༨、༣༥༧ན་གསལ།
（3）བོན་གྱི་གཟུངས་ཀུན་འདུས་ཆེན་མོ་གློག་དཔར་མའི་ཤོག་ངོས་༤༢༠ན་གསལ།
（4）ལེགས་བཤད་མཛོད། ཤར་རྫ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན། ༡༩༨༧ལོ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། ཤོག་ངོས་༡༣༠ན་གསལ།
（5）རྒྱལ་པོའི་འདི་མཚན་ལ་བཞེད་པ་མི་མཐུན་པ་འགའ་རེ་ཡོད་ལ། ཏུང་ཧོང་ཡིག་རྙིང་དུ་ཁྲི་སྤེ་བཙན་པོ། བརྡ་རྙིང་ཡིག་ཆ། ༩སྲིབས་ཁྲི་བཙན་པོ། ཞེས་དེབ་དམར། ༣༣དེབ་སྔོན། ༦༡མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ༨༧སྲིབ་ཁྲི་བཙན་པོ། ཞེས་རྒྱལ་རབ་གསལ་མེ། ༥༥ལེགས་བཤད་མཛོད། ༡༣༠
（6）མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱི་བཀའ། 2000ལོར་བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། པོད་གཉིས་པའི་ཤོག་ངོས་༣༩༡ན་གསལ།
（7）གོང་ཞུས་མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་པོད་བཅུ་གཅིག་པའི་ཤོག་ངོས་༢༤༠ན་གསལ།
（6）གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་ཆེན་མོ། སྤྱིའི་པོད་གྲངས་༡༣༧པ་སྣང་བརྒྱད་ལས་གསལ།
（7）གོང་ཞུས་མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད་པོད་དང་པོའི་ཤོག་ངོས་༥༥༡ན་གསལ།
（8）ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེ་གཏེར་མཛོད། ཤར་རྫ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན། ༡༩༨༥ལོར་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། ཤོག་ངོས་༣༧ན་གསལ།
（9）མདོ་གཟེར་མིག་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ཀྱི་བཀའ། དྲང་རྗེ་བཙུན་པ་གསེར་མིག་གིས་གཏེན་ནས་ཐོན། 1991ལོར་ཀྲུང་གོ་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། ཤོག་ངོས་༥༩༥ན་གསལ།
（10）（12）དུས་འཁོར་སྐར་རྩིས་སྐོར་གྱི་གནའ་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། ༢༠༠༥ལོར་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། ཤོག་ངོས་༢༤༠、༢༧༩ན་གསལ།
（11）（13）མཛོད་སྒྲ་འགྲེལ་བླ་ཆེན་དྲན་པ་ནམ་མཁའ། གློག་དཔར་མའི་ཤོག་ངོས་༡༧༠ན་གསལ།
（14）གོང་ཞུས་དུས་འཁོར་སྐར་རྩིས་སྐོར་གྱི་གནའ་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། ཤོག་ངོས་༢༤༠ན་གསལ། །
（15）བོད་ཀྱི་བརྡ་རྙིང་ཡིག་ཆ་འདམས་བསྒྲིགས། གཉའ་གོང་དཀོན་མཆོག་ཚེ་བརྟན་གྱིས་བསྒྲིགས། ༡༩༩༥ལོར་ཀྲོང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། ཤོག་ངོས་༢༢༤ནས་༢༢༥ན་གསལ།
   (16) ཞང་བོད་སྒྲ་བསྡེབས་ཆེན་མོ། ཞུ་ཡས་ཉི་མ་གྲགས་པ། གློག་དཔར་མའི་ཤོག་ངོས་ན་༢༤གསལ།
（17）གོང་ཞུས་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསུང་འབུམ། པོད་བཞི་བའི་ཤོག་ངོས་༤༤༦ན་གསལ།
   (18) （19）(20) (21)དུས་འཁོར་སྐར་རྩིས་སྐོར་གྱི་གནའ་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས། ༢༠༠༥ལོར་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། ཤོག་ངོས་༢༤༡、༢༧༩、༢༤༣、༢༧༩ན་གསལ།
（22）（23）བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ། ༡༩༩༣ལོར་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྐྲུན། ཤོག་ངོས་༣༠༧༢ན་གསལ།

2010ལོའི«མུ་ཁྲི་བཙན་པོ»འདོན་ཐེངས་བཞི་བ་ལས་བཤུས།

དཔྱད་གཏམ།